سر در طراحی کودکان

سر به صورت خارج از مقیاسی نسبت به بدن بزرگتر ترسیم شده، به طوری که بدن را تحت الشعاع قرار می‌دهد. در سنین (۷ تا ۸ سالگی) بدن انسان و اجزای آن ابعاد واقع بینانه‌ای پیدا کرده و سر معمولا یک هشتم کل از طول سر تا پای یک فرد بالغ ایستاده را شامل می‌شود
چشمها اولین و مهمترین اعضایی هستند که کودک به دایره اولیه سر می‌افزاید.
کشیدن و تاکید بر روی ترسیم چشم‌های بزرگ در نقاشی افراد شکاک و مبتلا به «پارانویا» به چشم می‌خورد ولی در کودکان کم سن و سال تاکید بر روی چشمان و کشیدن چشمان درشت مبنی بر درک اهمیتی است، که کودک برای این عضو است.
آرایش چشمان هنگام طراحی معمولا در نقاشی دختران در زمان بلوغ دیده می‌شود، چشمهایی که پسران می‌کشند ساده‌تر می‌باشد و پسران چشم‌ها را با حالتی درنده و وحشی می‌کشند.هیچکس انتظار ندارد، که بازوها را در نقاشی کودکان زیر ۴ سال ببیند، ولی به این فقدان در سنین بالای ۶ سال باید توجه بیشتری کرد و اگر همین مورد در سنین بالای ۱۰ سال بود احتیاج به توجه خاص دارد.
گوش: راجع به طرز طراحی گوشها باید گفت‌ که بیشتر آنها را نمی‌توان از کودکان عادی تمیز داد. گوش‌های مشخص و برجسته به عنوان تجلی آشفتگی روانی تفسیر گردیده است و فقدان گوش مربوط به عدم بلوغ فکری و درک از تصویر انسان مرتبط می‌باشد و در پایان می‌توان گفت هنگامی که کودک با آزادی و به دلخواه خود نقاشی می‌کند، در واقع حالت روحی و روانی و احساسات زمان حاضر و نیز احساسات و تحریکات ریشه‌دار و ژرف‌تر خود را بیان می‌کند و بدین ترتیب خطوط مخصوص شخصیتش را نیز هویدا می‌کند.

افسردگی بدون دارو

افسردگی از پیامدهای اصلی ناکامی در روابط، امور مالی و سلامتی است. آمارها نشان می‌دهد که بیش از 120 میلیون نفر در جهان به افسردگی مبتلا هستند.
از آنجا که بسیاری از مردم برای غلبه بر اضطراب و افسردگی به ساده‌ترین راهکار یعنی مصرف داروهای شیمیایی ضدافسردگی متوسل می‌شوند، در این مقاله متخصصان علوم روانشناسی در امریکا چند روش حیاتی و به خصوص طبیعی را برای مقابله با این اختلالات توصیه می‌کنند
افسردگی از پیامدهای اصلی ناکامی در روابط، امور مالی و سلامتی است. آمارها نشان می‌دهد که بیش از 120 میلیون نفر در جهان به افسردگی مبتلا هستند.
از آنجا که بسیاری از مردم برای غلبه بر اضطراب و افسردگی به ساده‌ترین راهکار یعنی مصرف داروهای شیمیایی ضدافسردگی متوسل می‌شوند، در این مقاله متخصصان علوم روانشناسی در امریکا چند روش حیاتی و به خصوص طبیعی را برای مقابله با این اختلالات توصیه می‌کنند.
بنا برگزارش جدید سایت اینترنتی کامن هلت، این هفت اقدام ساده و طبیعی برای غلبه بر اضطراب و افسردگی عبارتند از:
1- حتما هر روز برای مدت زمانی در تماس با نور طبیعی و در فضای آزاد قرار بگیرید. از آنجا که الگوی زندگی مدرن امکان فعالیت در فضای باز را از انسان سلب کرده است، اگر بتوانید حدود 20 دقیقه بدون عینک آفتابی در معرض نور طبیعی روز قرار بگیرید، تفاوت فاحشی را در حال روحیه خود شاهد خواهید بود.‌
2- رژیم غذایی را انتخاب کنید که از همه نظر مناسب باشد. مطالعات نشان می‌دهد که افراد افسرده بیشتر از شیرینی و نوشیدنی‌هایی مثل قهوه و الکل استفاده می‌کنند، بنابراین دو دستورالعمل ساده را برای یک تغذیه سالم انجام دهید:
-‌ مصرف غلات سبوس‌دار، میوه و سبزی و ماهی و مرغ را افزایش دهید.
- خوردنی‌های بسیار محرک مثل قهوه و الکل را حذف کنید.
3- با افراد مثبت اندیش ارتباط بگیرید. در واقع صحبت کردن با کسی که روحیه مثبت دارد، در این زمینه موثر است اما تاثیر بیشتر و عمیق‌تر زمانی حاصل می‌شود که شما در یک اجتماع شاد قرار بگیرید و از حمایت خانوادگی بهره‌مند شده و در لذت‌های خود سهیم شوید.
4- فعال باشید و روزانه ورزش کنید. نیم ساعت فعالیت بدنی منظم به شما کمک می‌کند به اضطراب و افسردگی غلبه کرده و خواب بهتری داشته باشید.
5- مواد مغذی بهبود دهنده خلق و خوی را به رژیم غذایی خود بیفزایید. صرفا مرغوب بودن وعده غذایی شرط کافی برای رساندن تمام ریزمغذی‌های ضروری به بدن نیست مگر اینکه بتوانید با یک انتخاب مناسب، تعادل هورمون‌های بدن را برقرار سازید. بنابراین توصیه می‌شود که ویتامین D و مکمل‌های زیر را در برنامه غذایی خود بگنجانید:
-‌ روغن ماهی امگا -3 حاوی EPA وDHA که به بهبود خلق، افزایش سطح سروتونین، تعادل هورمونی و درمان افسردگی کمک می‌کند.
-‌ ویتامین ب کمپلکس که برای سلامت اعصاب ضروری است اما نکته مهم اینکه ویتامین‌های گروه ب با مصرف الکل، کافئین، نیکوتین، با استرس و مصرف غذاهای فرآوری شده و قندی تخریب می‌شود.
-‌ ویتامین C همراه با بیوفلاوونوئیدها که میزان آن در بدن افراد افسرده 30 درصد کمتر است. بعلاوه استرس، سیگار، ‌آسپرین، داروهای ضدبارداری و بسیاری از داروهای دیگر نیاز ما را به ویتامین C افزایش می‌دهد.
- مولتی ویتامین و املاح مختلف بویژه کلسیم، منیزیم و روی که خلق را تثبیت می‌کنند و کمبود آنها موجب عصبیت، تحریک پذیری، نوسانات خلقی و افسردگی می‌شود.
- استراحت و خواب کافی داشته باشید. مصرف کافئین و محرک‌ها خواب خوب را از شما سلب می‌کند. به علاوه توصیه می‌شود برای خواب مناسب دستورالعمل‌های بهداشتی مربوط به آن را یاد بگیرید.
7- تمرکز روی جنبه‌ها و موضوعات مثبت را یاد بگیرید. این کار نیاز به تمرین، استمرار و مداومت دارد اما اگر به یک عادت تبدیل شود، می‌تواند برای همیشه زندگی شما را بهتر و زیباتر کند.

http://farrokheftekhar.blogsky.com

نشانه های هشدار دهنده آلزایمر

بنا برگزارش سایت انجمن جهانی آلزایمر، ۱۰ نشانه هشداردهنده این بیماری عبارتند از:
۱) تضعیف حافظه و بروز حالت های فراموشی که زندگی روزمره را مختل می کند.
یکی از شایعترین علائم آلزایمر از دست دادن حافظه بویژه فراموش کردن اطلاعاتی است که فرد بیمار اخیرا آن ها را به خاطر سپرده است. سایر موارد شامل فراموش کردن تاریخ ها و روید ادهای مهم، پرسیدن مکرر اطلاعات مشابه و وابستگی به وسایلی مثل دفتر یادداشت و لوازم الکترونیکی برای به یاد آوردن موضوعات معمولی هستند.
۲) چالش در برنامه ریزی یا حل مسائل.
برخی افراد ممکن است تغییراتی را در توانایی شان برای برنامه ریزی یا کارکردن با اعداد و ارقام تجربه کنند. آن ها اغلب رسیدگی به صورت حساب های ماهانه را فراموش می کنند و در تمرکز کردن و انجام کارهای طولانی تر با مشکل مواجه می شوند.
۳) مشکل در انجام کارهای معمول و ساده در منزل، محل کار و حتی تفریحات.
مبتلایان به آلزایمر اغلب در انجام و تکمیل کارهای روزانه و معمول با مشکل مواجه می شوند. آن ها حتی برای رانندگی کردن تا یک مقصد آشنا، مدیریت هزینه های کاری و یا به یا دآوردن قوانین بازی های مورد علاقه شان دچار مشکل می شوند.
۴) سردرگم شدن در زمان و مکان
مبتلایان به آلزایمر نمی توانند تاریخ ها، فصول و گذر زمان را دنبال کنند. آن ها گاهی فراموش می کنند که کجا هستند و چگونه خود را به این محل رسانده اند.
۵) مشکل در درک تصاویر
در برخی از افراد داشتن مشکل بینایی در واقع نشانه ای از آلزایمر است. آن ها هم چنین در خواندن، تشخیص مسافت و رنگ و تضاد نورها مشکل پیدا می کنند. گاهی اوقات وقتی مقابل آیینه قرار می گیرند، تصور می کنند فرد دیگری مقابل آن ها ایستاده و درک نمی کنند که تصویر خودشان است.
۶) پیدا کردن مشکلات تازه با واژه ها در گفتن یا نوشتن
مبتلایان به آلزایمر در دنبال کردن یا پیوستن به یک گفت وگو ناتوان می شوند، آنها گاهی در حین گفت وگو متوقف می شوند و برای ادامه صحبت های خود هیچ ایده ای ندارند و دائم جملات مشابهی را تکرار می کنند. هم چنین در پیدا کردن واژه های مناسب در بین مکالمه خود ناتوان می شوند.
۷) گذاشتن اشیاء در جای غیرمعمول و از دست دادن توان ردیابی مجدد برای پیدا کردن آن ها.
بیماران آلزایمری اغلب وسایل خود را در جاهای غیرمعمولی می گذارند و بعد جای آن ها را فراموش می کنند. به علاوه حتی توان آن را ندارند که با رجوع به حافظه خود جای قرار دادن وسیله مورد نظر را ردیابی کنند.
۸ ) ضعف و ناتوانی در قضاوت و تصمیم گیری
بیماران مبتلا به آلزایمر اغلب در قضاوت و تصمیم گیری دستخوش تغییراتی می شوند که توان آن ها را در این زمینه ها کاهش می دهد.
۹) عقب نشینی از فعالیت های کاری و اجتماعی
این بیماران به تدریج خود را از برنامه های گروهی و فعالیت های اجتماعی و ورزشی کنار می کشند.
۱۰ ) تغییر در خلق و خو وشخصیت.
ویژگی های شخصیتی و خلق وخوی این بیماران نیز تغییر می کند. آن ها دچار سردرگمی، تردید و ظن، افسردگی، ترس واضطراب می شوند و به سادگی در شرایط مختلف آشفته و پریشان می شوند.

مراحل تکاملى نقاشی کودک از 18 ماهگى تا 2/5 سالگى

کودکان معمولا کشیدن علائمى برصفحه کاغذ را ازحدود 18 ماهگى به بعد آغازمى کنند . ازدیدگاه بیشتر پژوهشگران این خط خطی کردن ها حرکاتى بى هدف وناهماهنگ نیست ، بلکه نشاندهنده آگاهی نسبت به الگو وافزایش هماهنگى چشم – دست است . کودکان براى رسیدن به درجه اى ازتوازن بصرى به خط خطى کردن کاغذ مى پردازند ویا یک خط را بالاى خطى که قبلا کشیده اند می کشند . خط خطى کردن براى کودکان کاملا جذاب است . پژوهشگران این خط کشیدن هاى اولیه را صرفا بازى وتمرین می دانند. به هر حال زمانى فرامى رسد که کودکان شروع به تفسیر خطوط خود به عنوان تصویر مى کنند . کودکان عموما قبل از آن که کشیدن را آغاز کنند مقاصد خود را بیان نمى کنند بلکه اغلب پس از اتمام کار به تفسیر نقاشى خود مى پردازند . نخستین شکل بسته ای که توسط کودکان کشیده مى شود تقریبا مى تواند جایگزین کلیه اشیاى موجود درمحیط کود ک باشد. دایره ، ساده ترین طرح بصرى براى کودکان خردسال است .

از 2/5سالگى تا5سالگى :

ازحدود 2/5 سالگى آشکار مى شود که کودکان نقاشى هاى خود را بازنمایى چیزى تلقى مى کنند . گاهی اوقات پیش از آنکه کشیدن نقاشى را آغازکنند مقاصد خود رابیان مى کنند ودیگر معنى نقاشى تا پایان تکمیل آن پنهان باقى نمى ماند ، اما هنوزدرتفسیر کودکان از نقاشی خود، نوعى عنصر فرصت طلبى وجود دارد . دراین مرحله از تکامل چنانچه نقاشى کودکان درعمل شبیه به چیز دیگرى از کار درآید ، آنها از قصد اعلام شده خود عدول مى کنند . دراین مرحله ، دیگران نیز این خط خطى ها را باسهولت بیشتری درک مى کنند وبه تدریج اشکال بیشتر ومتنوع ترى دریک صفحه کشید ه مى شود . اشکال تفکیک نشده ونامنظمى که کودکان مى کشند به تدریج به صورت دایره ها ، مربع ها ، مثلث ها وصلیب ها قابل تشخیص مى شوند . این شکل ها که جملگی به صورتى طرح گونه کشیده مى شوند اغلب روى یکدیگر قرارمى گیرند وبه چیزى تبدیل مى شوند که آنها را ‹‹ ترتیب ›› مى خوانیم . سایر شکل هاى مهم درنقاشى هاى کودکان عبارتند از :

خورشیدها ، دایره ها وشعاع ها ، از 3/5 سالگى به بعد است که کودکان برقرار کردن رابطه میان جزئیات یک نقاشى را آغاز مى کنند . به نظرمى رسد که بسیارى از نقاشى هاى آنها دراین مرحله مبتنى برقواعد یا طرح هاى ساده است ، به عنوان مثال نقاشی نمونه وار چهره انسان دراین مرحله ، مشتمل بریک دایره به جای سر( یا یک سروبدن مرکب ) ودوخط آویزان به جاى پاست ، برای مشخص کردن جزئیات چهره ازقبیل چشم ها ودهان ممکن است علائمی دردرون دایره گذشته شود . این قبیل چهره ها اغلب ‹‹ بچه قورباغه اى ›› نامیده مى شوند . گاهى اوقات به نظرمى رسد که این نقاشى هاى طرح دار ، بیش از آنکه بازنمایی دقیق موضوع نقاشى شده باشند جنبه اى نمادین دارند ؛ به عنوان مثال نتایج به دست آمده از مشاهدات نشان مى دهد که وقتی از کودکان ساکن درواحدهاى آپارتمانى خواسته شده تامنزلى مسکونی خود را نقاشى کنند ، آنها به کشیدن نقاشى هاى متداولی از خانه هاى داراى سقف شیروانى ودودکشى که از آن خارج مى شود پرداخته اند .

5سالگی تا 8 سالگى :

به طور کلى هرچه که کودکان بزرگتر مى شوند نقاشى هاى آنها نیز واقعگرایانه تر مى شود . اما نقاشى هاى کودکان درفاصله سنی 5 تا 7 سالگى هنوزشامل عناصرى است که کودک بروجود آنها آگاهی دارد ، حتى اگر به طور طبیعى قابل رؤیت نباشند . به این لحاظ حاصل کار آنها نقاشى ‹‹ شفاف بینى ›› یا ‹‹ اشعه ایکس ›› نامیده مى شود ؛ مانند نقاشى اى که درآن بچه ای درشکم مادرش است نشان داده مى شود . دراین مرحله نقاشى های آنها ازچهره انسان ، طرح بچه قورباغه اى را پشت سر مى گذارد وبه نشان دادن سر وبدن جدا از یکدیگر مى رسد . جزئیات بیشتری از قبیل دست ها ، انگشتان ولباس بیش از پیش تصویر می شوند .

8سالگی تا نوجوانى :

کودکان 8 ساله به بالااغلب سعى مى کنند درنقاشى هاى خود عمق را نه تنها دراشیاى منفرد بلکه دررابطه میان اشیا نیزنشان دهند . همچنین نقاشى هاى آزاد بچه هاى بزرگتر ، یعنی بچه هاى 9 تا 10 ساله از نظرسبک به تدریج به سمت الگوهای قراردادى حرکت مى کند . دراین مرحله چهره هاى کارتون وچهره هاى سریال هاى کمیک مرتب نقاشى مى شوند . نقاشى ها تنوع وتشخیص کمترى پیدامى کنند . به نظرمى رسد که کودکان در این سن اغلب از نقاشى خود ناراضی اند ودیگر رغبتى به انجام این فعالیت ندارند . گفته می شود دلیل این امر آن است که آنها قادرنیستند نتایج دلخواه خویش را از نقاشى هاى خود به دست آورند .

نویسنده : افتخار حمیدی

سیر رشد و تفسیر نقاشی های کودکان

ترسیم، یک مرحله حد واسط بین بازی و تصویر ذهنی است . به ندرت بین ۲ تا ۵/۲ سالگی ظاهر می‌شود مثل بازی تخیلی که برای کسب لذت و سعی در تقلید واقعیات است. اولین فرم ترسیم، بازی تمرینی خالص و به صورت خط خطی، بدون هدف Scrib Line است. بعداً خط خطی از حافظه ایجاد می‌شود و بیشتر جنبه تقلیدی و تصوری دارد ترسیم در هر مرحله، به مکان یا فضا مربوط است و نماینده هوش می‌شود.

بر این مبنا آزمون گودیناف به وجود می‌آید . در واقع نشانه‌ای از محتویات عاطفی است و بستگی به تکامل و رشد ادراکی، شناختی، تجربه کودک و ظرفیت درکی دارد که سمبل‌ها را ایجاد می‌کند. در ترسیم ابتدا جاگذاری، بعد شکل، سپس طرح و در آخر جنبه‌های تصویری به وجود می‌آید. این مراحل در تمام کودکان دنیا دیده می‌شود.

مرحله اول : خط خطی است که انعکاسی از خطوط خمیده، عمودی یا افقی دارد. عموماً کودک به مرز کاغذ توجهی ندارد.

مرحله دوم : از ۱۶ تا ۲۰ ماهگی شروع می‌شود و کودک توجه به فرم و محل و کیفیت خط‌ها می‌کند و یاارائه خط می‌کند و سعی دارد در مرکز صفحه کار می‌کند. بیشتر حلقه‌ای می کشد که شبیه صورت انسان است و کودک رابطه بین فعالیت‌ها و رفتارهای خود را می‌فهمد.

مرحله سوم : نمونه‌های جدید مثل حلقوی و بیضوی می‌کشد و نقطه گذاری ممتد و تکراری می‌کند.

مرحله چهارم : از ۲ سالگی به بعد شروع می شود که شامل کشیدن قوس، اشکال زاویه‌دار، خطوط مستقیم. نقطه گذاری یا ترکیباتی از آنها میباشد. در این مرحله کودک در اندازه‌ها تغییر می‌دهد، اعضای داخی یک شیء را می‌کشد، ترسیمی که کودک در این مرحله بشکل بسته می‌کشد نماینده انسان است. در این زمان AMBIVA LANCE در مورد اشیاء و همچنین صحبت در مورد نقاشی دیده می‌شود.

مرحله پنجم : کودک خطوط کشیده شده را نامگذاری می‌کند، ممکن است حروف الفبا را بنویسید یا از دیگران بخواهند برایش بنویسند. استفاده از رنگها و جهت رنگ‌آمیزی در این مرحله رشد می‌کند. کودک در رنگ‌آمیزی بیش از یک رنگ استفاده می‌کند. در ابتدای خط خطی کردن، کودکان این کار را توسط بالا بردن بازو انجام می‌دهد و بعد با پیشرفت بیشتر با چرخش مچ خط می‌کشد و شکل سازی می‌کند.

به طور کلی سیر نقاشی بدین ترتیب است :

۱۲ ماهگی : از روی تقلید خطوطی به جلو و عقب می‌کشد.

۱۵ ماهگی : نقطه نقطه می‌کند.

۱۸ ماهگی : به خودی خود خط خطی می‌کند.

۲ سالگی : خطوط عمودی را تقلید می‌کند.

۵/۲ سالگی : خطوط حلقوی، افقی، عمودی و دو خط به عنوان X (غیر قرینه) می‌کشد.

۳ سالگی : مداد را مثل بزرگها می‌گیرد. بنا به تقاضای دیگران روی نقاشی‌هایش اسم می‌گذارد.

۴ سالگی : انسان را با دو عضو می‌کشد X را تقلید می‌کند. به شکل ناقص انسان عضوی اضافه می‌کند.

۵/۴ سالگی : مربع می‌کشد.

۵ سالگی : مثلث می‌کشد عکس آدم را با بدن و گردن می‌کشد.

۶ سالگی : شکل آدم را دو بعدی می‌کشد اشکال ادغام شده می‌کشد.

۹ ـ ۸ سالگی : اعضای داخی را می‌کشد.

از ۱۲ سالگی به بعد عکس ماشین می‌کشد و کم کم آنرا کامل تر می‌کند عکس می‌کشد و می‌گوید که عکس خودش یا مادرش است. پرنده ، خانه ، ماشین رخت شویی، هواپیما می‌کشد و از آنها سخن می‌گوید. درباره عکس‌های کشیده شده قصه کوتاه می‌گوید. برای خانه‌ای که کشیده در و پنجره می‌گذارد. ماشین را با چرخ‌ها و نور چراغ ورود می‌کشد به نقاشی انگشتی Finger Pating علاقه‌مند است.

پیاژه تکامل نقاشی کودک در رابطه با مراحل تکامل رشد شناختی

سن : ۰ تا ۱ سالگی

نقاشی : کودک به تحریکات دیداری جواب می‌دهد. مداد را به دهان می‌برد. نوزاد هیچ نقشه نمی‌کشد .

شناخت : مرحله حسی ـ حرکتی . کودک به طریق بازتابی عمل می‌کند کودک ماشینی فکر می‌کند.

سن : ۱ تا ۲ سالگی .

نقاشی : در ۱۳ ماهگی اولین خط خطی های کج و معوج می‌کشد (زیگزاگ) کودک بر علائمی که حرکت مداد بر روی صفحه کاغذ می‌گذارد نگاه می‌کند (نقاشی جنبشی Kiensthetic drawing) .

شناخت : به تدریج و هم زمان با برقراری کنترل مغزی Cortical control حرکات کودک جهت یافنه وهدف دار می‌گردد.

سن : ۲ تا ۴ سالگی .

نقاشی : دایره‌ها در نقاشی او به تدریج ظاهر و عنصر غالب در تصویر می‌شوند سپس دایره‌ها از یکدیگر مجزا می‌شوند در دایره‌ای که سهواً می‌کشد کودک شی را مجسم می‌کند. اولین نماد خطی ساخته می‌گردد که معمولا بین ۳ تا۴ سالگی است .

شناخت : کودک شروع به عمل به صورت نمادی می‌کند. زبان و سایر ارتباط‌های نمادی رل مهمی را در این مرحله به عهده دارند. برخورد کودک با مسائل بسیار زیاد بر پایه خود محوری می‌باشد. تظاهر می‌کند که بازی را به صورت حقیقت می‌پذیرد.

سن : ۴ تا ۷ سالگی .

نقاشی : حقیقت گرایی ذهنی کودک یک مدل خیالی می‌کشد نه آنچه که واقعا می بینند. چیزی را می‌کشد که فکر می‌کند باید باشد نه آنچه واقعاً هست. افراد را از پشت دیوار می‌کشد و از داخل بدنه کشتی مردم را می‌بیند ، هنوز حالت شفاف بینی دارد اکسپرسیونیست و ذهنیت گراست.

شناخت : مرحله پیش عملیاتی (فازی که بر درک مستقیم از محیط متکی است) خود محور است. دنیا را به حالت علت می بیند (خودش همه کاره است) تصوراتش واضح بوده و دارای خلاقیت کنجکاوی و خیالپردازی است. در یک زمان فقط بر یک موضوع تمرکز دارد. در عمل خود بیشتر با احساس است نه با منطق .

سن : ۷ تا ۱۲ سالگی .

نقاشی : حقیقت گرایی دیداری، ذهنیت گرایی کودک تقلیل پیدا می‌کند چیزی را می‌کشد که عملاً مرئی است. دیگر به طریقه اشعه x عمل نمی‌کند. شکل انسانها بیشتر حالت حقیقی دارد و متناسب است. رنگها را طبق قانون انتخاب می کند. چپ و راست تصویر را که کشیده است تشخیص میدهد.

شناخت : مرحله عینی عمل نمودن، درباره اشیاء عاقلانه می اندیشند. دیگر درک آنی بر او مسلط نیست و به او فرمان نمی دهد. می تواند به عقب برگردد. (درک بازگشت پذیری پیدا می‌کند) اشیاء هرچه که بوده‌اند همان خواهند بود حتی اگر ظاهرشان تغییر کند.

سن : ۱۲ سالگی به بعد

نقاشی : با تکامل توانایی انتقاد کردن ، علاقه‌اش به نقاشی کم و کمتر می‌گردد مثل اینکه مایل است این استعداد ذاتی را ذخیره کند.

شناخت : مرحله قراردادی عمل کردن به کارهایش با انتقاد می‌نگرد قادر به درک فرضیات می‌باشند نه تنها می‌توانند در مورد جنبه عملی اشیاء فکر نماید بلکه می توان با سلیقه و ذوق در مورد آنها بیاندیشد.

نویسنده : افتخار حمیدی