یک بیمار پارانویید چه مشخصاتی داره؟

مشخصه بیماران مبتلا به اختلال شخصیت بدگمان یا پارانوئید، شکاک بودن و بی‌اعتمادی دائم به همه افراد است. 

همه چیز خیلی خوب شروع شد. ما در نهایت عشق و علاقه با هم ازدواج کردیم؛ ولی در همان روزهای نامزدی و اوایل ازدواج حس می‌کردم شوهرم نسبت به بعضی مسائل حساسیت ‌زیادی نشان می‌دهد؛ البته من فکر می‌کردم از شدت علاقه به من، کمی حسودی می‌کند، اما مثل اینکه مسئله بزرگتر از آن بود که تصور می‌کردم. او به همه چیز حساس بود. به تلفن‌هایی که به من می‌شد، تماسی که من با دوست و آشنا می‌گرفتم، افرادی که به خانه ما رفت و آمد می‌کردند، به همه چیز و همه کس بدبین بود. با اینکه از همان اول در مورد دانشگاه و خاطراتم با او در کمال صداقت صحبت کرده بودم، اما هر بار که برای رفتن به دانشگاه با اتوبوس به شهرستان ، می‌پرسید با او حرف هممحل تحصیل می‌رفتم مرد که نبود در اتوبوس چه کسی کنار در می‌نشست؟! می‌زدی؟! تو هر چقدر هم قسم می‌خوردم که کسی کنارم نبود و یا توضیحات دیگری می‌دادم، قبول نمی‌کرد. تمام دوستانم از من بریدند چون به آنها مشکوک بود. حتی گاهی تلفن را قایم می‌کرد تا فقط در حضور او با تلفن صحبت کنم. با اینکه خودش می‌گفت تا به‌حال خطایی از من ندیده اما دائم شکاک و بدبین بود. همین بدبینی، وجود او و زندگی مشترکمان را سوزاند. 
حتماً شما هم افرادی را دیده‌اید که دائماً بد روزگار را می‌گویند و به هیچ نکته مثبتی در زندگی فکر نمی‌کنند. افراد بدبین عموماً بر این باورند که همه چیز بد است و تازه از این همه بدتر می‌شود! 
آنها حتی اگر با مسئله مثبتی روبرو شوند، می‌گویند این ظاهر کار است و جوجه را آخر پائیز می‌شمارند. از نظر این افراد واقعیت چیزی نیست جز بدی و در ذهن آنها، در آخر دنیا، بدی و سیاهی بر خوبی و سپیدی پیروز می‌شود. جالب است بدانید که سیگموند فروید (روانشناس معروف) هم عقاید بدبینانه‌ای داشته است. به‌نظر او وجود انسان به‌طور مداوم دچار حملاتی می‌شود، طوری که هم از درون و هم از بیرون (نیروهای طبیعی) و هم از طریق روابط بین انسان‌ها به آدمیزاد فشارها و حملاتی منفی وارد می‌شود و این انسان است که باید تمامی این بدی‌ها و فشارها را تحمل کند. به‌نظر فروید، خوشی افراد خوش‌بین یک خوشحالی بی‌مورد و خنده‌دار است، زیرا اصولاً دلیلی برای خوش‌بینی و خوشحالی وجود ندارد. فرد بدبین همیشه چهره‌ای ناراحت دارد و وقتی با مردم ارتباط برقرار می‌کند، کاملاً معلوم است که حرف‌های آنها را باور نمی‌کند. به‌نظر او همه چیز را باید امتحان کرد چون حتماً کاری که دیگران انجام می‌دهند مشکل‌ساز است! البته این بدبینی بسیاری از اوقات سطحی است ولی گاهی اوقات اوضاع جدی‌تر می‌شود.

وقتی کار بالا می گیرد
وقتی بدبینی به حدی می‌رسد که شخصیت فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد، دیگر مسئله جدی است. به عبارت دیگر، شخصیت بدگمان نوعی اختلال شخصیتی محسوب می‌شود که بسیار دردسرساز است. واژه <شخصیت> به‌طور کلی، رفتار فرد را که قابل مشاهده است توصیف می‌کند، مثلاً می‌گوییم فلانی جاه‌طلب است یا صمیمی است و غیره. در اصل، تجارب درون ذهن افراد به صورت شخصیت آنها بروز می‌کند؛ ولی گاهی اوقات، افراد به اختلال شخصیت دچار می‌شوند. اختلال شخصیت، گروهی از اختلالات مزمن روانی را شامل می‌شود و افراد مبتلا رفتارهایی از خود نشان می‌دهند که حضور آنها را در اجتماع، سخت و دشوار می‌سازد. اگر از نظر علمی بخواهیم اختلال شخصیت را تعریف کنیم،‌باید بگوییم: <تجارب درون ذهنی و رفتاری با دوامی که با معیارهای فرهنگی منطبق نیست، نفوذی غیرقابل انعطاف دارد، از نوجوانی یا جوانی شروع می‌شود، در طول زمان تغییرمی‌کند و موجب ناخشنودی فرد و مختل شدن زندگی او می‌شود.
اینکه چرا بعضی افراد دچار اختلال شخصیت <پارانوئید> یا <بدگمان> می‌شوند، دقیقاً مشخص نیست اما روانپزشکان عوامل مختلفی را در این مسئله دخیل می‌دانند از جمله عوامل وراثتی (این اختلال در بستگان افراد مبتلا به اسکیزوفرنی شایع‌تر است)، تغییر بعضی هورمون‌ها یا ناقل‌های شیمیایی بدن، آسیب و صدمه مغزی، عوامل اجتماعی یا پاسخ‌های یاد گرفته شده و علل روانشناختی مثل رابطه ضعیف بین کودک و والدین.

شخصیت‌های بدبین چگونه‌اند؟
مشخصه بیماران مبتلا به اختلال شخصیت بدگمان یا پارانوئید، شکاک بودن و بی‌اعتمادی دائم به همه افراد است. صد البته آنها احساس بدگمانی را به خود نسبت نمی‌دهند بلکه دیگران را مسئول این همه بدگمانی خود می‌دانند. این افراد متخاصم، تحریک‌پذیر و خشمگین هستند. آنها متعصبند و به همسر خود سوءظن بیمارگونه دارند. شخصیت‌های پارانوئید بدعنق و اهل دعوا و مرافعه هستند و دائم مدارکی دال بر تخلف دیگران از قانون جمع می‌کنند . به‌طور معمول از هر 1000 نفر، بین 5 تا 25 نفر دچار این مشکل هستند و در مردان هم شایع‌تر است. معمولاً این افراد خودشان سراغ درمان نمی‌آیند و اگر هم اقوام یا همسرشان آنها را برای درمان نزد روانپزشک ببرند، مشکل خود را پنهان می‌کنند و از اینکه آنها را مجبور کرده‌اند از روانپزشک کمک بگیرند، ناراحت هستند.
روانپزشکان برای تشخیص اختلال پارانوئید یا بدگمانی یک معیار بین‌المللی دارند. طبق این معیار، هر کس در تعریف زیر بگنجد و به علاوه از 7 علامتی که در ادامه می‌آید، 4 تا را داشته باشد، دچار اختلال شخصیت پارانوئید است و باید درمان شود. تعریف: بی‌اعتمادی و شکاکیت نافذ و فراگیر نسبت به دیگران، به‌طوری که انگیزه‌های افراد را شرارت‌آمیز بداند. این حالت باید از اوایل بزرگسالی شروع شده باشد و در زمینه های مختلف به چشم بخورد. و اما علائم: 

-بدون دلیل کافی، گمان می‌کند که دارند او را استثمار می‌کنند، به او ضرر می‌زنند یا سرش کلاه می‌گذارند.

-بدون دلیل کافی، وفاداری یا قابل اعتماد بودن دوستان و اطرافیان خود را زیر سوِال می‌برند، به صورتی که این شک دائم ذهن او را مشغول کرده باشد.

-به دیگران اطمینان نمی‌کند زیرا می‌ترسد دیگران از اطلاعاتی که او به آنها می‌دهد، بر علیه خودش استفاده  کنند

-در پس اظهارنظرهای بی‌غرض یا اتفاقات بی‌خطر و حتی اتفاقات خوب، مفاهیم تحقیر کننده یا تهدیدکننده پیدا می‌کند.

-همیشه دلخور و ناخشنود است، و کینه می‌ورزد. یعنی اگر کسی به او توهین کرده، بی‌اعتنایی کرده یا باشد، بی‌احترامی کرده هیچ وقت او را نمی‌بخشد. 

-با کوچکترین اتفاق و صحبتی احساس می‌کند به شخصیت یا اعتبارش لطمه وارد شده است (در حالی که دیگران اصولاً چنین برداشتی از آن اتفاق ندارند) و فوراً واکنشی خشمگینانه نشان می‌دهد یا به مقابله می‌پردازد.

-مکرراً و بدون هیچ دلیل به وفاداری همسر خود شک می‌کند
هستند که در اثر اختلال روانی دیگری مثل <اختلال شخصیت پارانوئید> البته حالت مذکور وقتی نشان‌دهنده اسکیزوفرنی ایجاد نشده باشند و نیز ناشی از اثرات جسمی مستقیم یک بیماری طبی عمومی نباشد.
غیر از این موارد، افراد پارانوئید ویژگی‌های دیگری هم دارند، مثلاً افراد بدبین معمولاً گرم و صمیمی نیستند و قدرت و منزلت افراد، آنها را تحت تاثیر قرار می‌دهد و به آن دقیقاً توجه دارند. به‌طوری که اگر کسی را ضعیف بیابند یا حس کنند که در وضع و حال طرف مقابل اختلال یا نقصی وجود دارد به او به دیده تحقیر نگاه می‌کنند. همچنین افراد مبتلا‌ به اختلال شخصیت پارانوئید یا بدگمانی ممکن است در موقعیت‌های اجتماعی، آدم‌هایی فعال و کارا به‌نظر برسند در حالی که اغلب فقط دیگران را می‌ترسانند یا افراد را به جان هم می‌اندازند.
مشکلات شغلی و زناشویی هم در این بیماران خیلی شایع است.

چاره کار 
درمان انتخابی در افراد پارانوئید روان‌درمانی است و این افراد باید تحت‌نظر روانپزشک قرار بگیرند و درمان شوند. امکان ندارد فرد مبتلا به بدبینی بیمارگونه خودبه‌خود درمان شود. در مواردی هم برای مقابله با حالت سرآسیمگی و اضطراب این بیماران از دارو استفاده می‌شود که این دارو درمانی باید زیر نظر پزشک شروع شده و در موقع مناسب قطع شود. 
اما بهترین راهکاری که برای پیشگیری توصیه می‌شود، این است که از کودکی محیط تربیت کودک خوب، دوستانه و با محبت باشد و روابط موجود در خانواده سیری طبیعی داشته باشد. مادر اولین منبع تغذیه کننده نیازهای عاطفی کودک است و اگر این منبع مهم به درستی وارد عمل نشود و بی‌اعتمادی را به فرزندش منتقل کند، او در سراسر زندگی با مشکلاتی روبرو خواهد شد.
جدای از اختلال شخصیت بدگمان که یک بیماری محسوب می‌شود، بعضی افراد بیمار نیستند اما دائماً بدبین هستند و نیمه‌خالی لیوان را می‌بینند. معمولاً این نوع تفکرات <یاد گرفته می‌شوند> به‌نحوی که فرد از کودکی در محیط خانواده این طور آموخته که دیدگاهی منفی و بدبینانه به زندگی داشته باشد. این افراد که دچار اختلال شخصیت بدگمان نبوده بلکه تنها افکار بدبینانه دارند نیز در زندگی با مشکلاتی دائمی روبرو می‌شوند و خلقی افسرده پیدا می‌کنند. این افراد چاره‌ای ندارند جز اینکه دیدگاه خود را تغییر دهند با آموختن مهارت‌های خوب زندگی، رویه خود را تغییر دهند زیرا در نهایت فقط خودشان هستند که ضرر می‌کنند