اختلال بیشفعالی همراه با نقص توجه یکی از شایعترین اختلالات روانپزشکی در کودکان است که به اختصار ADHD نامیده میشود.این اختلال پدیدهای نیست که صرفا در سالهای اخیر ظهور کرده باشد، بلکه دارای تاریخچهای نسبتا طولانی است.در طول زمان، متخصصان این اختلال را با نامهای میل انفجاری، بازداری اراده و ناتوانی از مهار اخلاقی، فزونجنبشی، اختلال نارسایی توجه و اختلال نارسایی توجه با فزونکنشی یا بدون آن خواندهاند.
در یک تعریف جامع، این اختلال عبارت است از «الگوی پایدار بیشفعالی یا نقص توجه، به طوری که شدت آن بیش از حد طبیعی یک کودک طی روند رشد باشد. برای تشخیص این اختلال لازم است دستکم برخی از علائم تا قبل از سن هفت سالگی بروز کند. علائم باید حداقل شش ماه باقی بماند و علائم این اختلال دستکم در دو محل از بین مدرسه، خانه و… مشاهده شود.»
معمولا اختلال از سه سالگی به بعد تشخیص داده میشود، اما بیشتر کودکان در سنین مدرسه و با تشخیص معلم به مراکز درمانی ارجاع داده میشوند.تشخیص، به یک ارزیابی کامل نیاز دارد. اگر تشخیص قطعی نشده باشد تشخیصهای دیگر مانند ناتوانی در یادگیری یا افسردگی مطرح میشود.سابقه پزشکی کودک و خانواده بسیار مهم است. برخی از بیماریهای دیگر مانند استرس، افسردگی و اضطراب میتواند مانند بیشفعالی تظاهر کنند.
ممکن است از والدین سوالاتی در مورد این بیماریها و نیز در مورد سیر رشد و تکامل کودک، رفتار کودک در خانه، در مدرسه و در بین دوستان پرسیده شود. از سایر افرادی که کودک شما را مرتب میبینند نیز باید در این موارد سوال شود.عامل اصلی بیشفعالی شناختهشده نیست، اما عوامل متعدد ژنتیکی، صدمات مغزی، عوامل عصبی شیمیایی، عوامل عصبی فیزیولوژیکی و عوامل اجتماعی روانشناختی را موثر میدانند.